गाजा युद्ध अन्त्यको लागि संयुक्त राज्य अमेरिकाले प्रस्ताव गरेको शान्ति योजना (२०–बुँदे प्रस्ताव) लाई लिएर इजरायल र हमासबीच अप्रत्यक्ष वार्ता मंगलबारदेखि पुनः सुरु हुँदैछ। यसबारेका उपलब्ध विवरण र प्रमुख विवादका बुँदाहरूाह:
वार्ताको पृष्ठभूमि र उदेश्य
- वार्ता इजिप्टमा आयोजित भएको छ, जहाँ ईजिप्ट र कतारी मध्यस्थकर्ताहरूले इजरायल र हमासबीच अलग-अलग आवत-जावत गर्दै “शटल बैठकहरू” गर्नेछन्।
- वार्ताको प्रारम्भिक लक्ष्य भनेको “फिल्ड अवस्था सिर्जना गर्नु” हो — जसले गर्दा समग्र शान्ति सम्झौताबाट अघि बढेर सबै इजरायली बन्धकहरूलाई मुक्त गर्ने र त्यसमा प्रतिस्थापनका रूपमा केही प्यालेस्टिनी बन्दीहरूलाई छोडिने लगायतका विनिमय सम्भव होस्।
- इजरायली प्रधानमन्त्रीले भनेका छन्, केही दिनभित्र बन्धकहरूको रिहाइ घोषणा गर्ने आशा छ।
- अमेरिकी राष्ट्रपति ट्रम्पले वार्ताको अवसरमा पत्रकारहरूसँग भने, “हामीसँग साँच्चिकै राम्रो मौका छ सम्झौता गर्ने, र त्यो दीर्घकालीन हुनेछ।”
- तर, योजनाका केहि अनिवार्य मागहरू अभी हमासले स्वीकार नगरेको छ — विशेष गरी आतंकवादबाट हात झिक्ने, हथियार त्याग्ने र गाजाको शासन व्यवस्थामा भविष्यमा कुनै भूमिका नलिने भन्ने कुरामा।
ट्रम्पको २०–बुँदे शान्ति प्रस्तावका मुख्य अंश
प्रस्ताव सार्वजनिक गरिएकै दिनदेखि यस योजनामा विभिन्न पक्षका सकारात्मक र नकारात्मक प्रतिक्रियाहरू आएका छन्। यसमा उल्लेख भएका केही महत्वपूर्ण बुँदाहरू यस्ता छन्:
- तत्काल संघर्ष विराम
प्रस्तावअनुसार, यदि दुवै पक्षले योजना स्वीकार्छन् भने युद्ध तुरुन्त बन्द हुनेछ। The Guardian+2Wikipedia+2 - बन्धक र बन्दीहरूको विनिमय
प्रस्तावमा भनिएको छ— ४८ जना इजरायली बन्धक (२० जना जीवित र बाँकी मृत) तुरुन्त जारी गरिनेछन्, र बदलामा सयौं प्यालेस्टिनी बन्दीहरू रिहा गरिनेछन्। The Times of Israel+3The Guardian+3Wikipedia+3 - हमासको विमोचन / हथियार त्याग्ने माग
योजनामा हमासले आफ्ना सैन्य ढाँचाहरू ध्वस्त पार्नुपर्ने, भूमिगत सुरुङ र शस्त्र उत्पादन संरचनाहरू नष्ट गर्नुपर्ने धारणा छ। The Independent+2The Soufan Center+2
तर हमासले आयोजिन गर्न गैर–हथियारयुक्त शासन प्रतिपादन गर्न भनेको छ — अस्तित्वमा रहेको सशस्त्र भूमिका त्याग्ने प्रस्तावमा भने अस्पष्टता छ। The Soufan Center+2Wikipedia+2 - गाजाको शासन र प्रशासन व्यवस्था
प्रस्तावले गाजामा एक प्राविधिक, राजनैतिक तटस्थ समिति बनाएर शासन सञ्चालन गर्ने व्यवस्था प्रस्ताव गरेको छ। प्रस्तावअनुसार, उक्त समिति अन्तर्राष्ट्रिय “Peace Board” द्वारा निगरानीमा हुनेछ। The Independent+3The Guardian+3Wikipedia+3
पुनर्निर्माणका कार्यक्रमहरू तुरुन्त सुरु गरिने; मानवीय सहायता अवरोधविनै पठाइने व्यवस्था प्रस्ताव गरिएको छ। The Guardian+2Wikipedia+2 - प्यालेस्टिनी राष्ट्रसम्बन्धी विषय
प्रस्तावले तत्काल पूर्ण प्यालेस्टिनी राष्ट्रको विषयलाई प्राथमिकता दिँदैन, तर भविष्यमा पुनर्संरचना र सुधारपछि यस दिशामा छलफल खोल्ने संभावना राख्छ। The Guardian+2Wikipedia+2 - समयसीमा र दबाब
ट्रम्पले हमासलाई प्रस्ताव स्वीकार्न “केही दिन” समय दिएको छ, र यदि अस्वीकृति भए भने “पूर्ण विनाश”को चेतावनी समेत दिएका छन्। Reuters+4Politico+4Al Jazeera+4
विवादका मुख्य अड्चनहरू (Key Sticking Points)
त्रुटिहीन रूपमा सबै पक्षका अपेक्षाहरू मिल्न नसक्ने स्थिति देखिन्छ। प्रस्ताव र प्रतिक्रियाबीचका मुख्य विवादका विषयहरू निम्न छन्:
| मुद्दा | विवादताको स्वरूप |
|---|---|
| बन्धक र बन्दी प्रस्ताव | नाम, संख्या, समय, र बाँकी बन्दीहरूको प्रकारमा विवाद हुन सक्छ। हमासले “फिल्ड अवस्था” पूरा भएपछि मात्र रिहाइ गर्नुपर्ने शर्त राखेको छ। The Independent+1 |
| हथियार त्याग्ने / विमोचन | हमासले शस्त्र त्याग्ने प्रस्तावमा स्पष्टता दिएको छैन, र यो योजनाको एक प्रमुख अंक हो। The Soufan Center+2Wikipedia+2 |
| गाजाको प्रशासन एवं शासन व्यवस्था | प्रस्तावअनुसार गाजालाई तेर्सो नेतृत्त्वबाट चलाउने र अन्ततः प्यालेस्टिनी निकायलाई हस्तान्तरण गर्ने व्यवस्था छ, तर इसारायली पक्ष र हमासबीच यसको स्वरूपमा मतभेद छ। The Soufan Center+2Wikipedia+2 |
| आर्थिक सहायता र पुनर्निर्माण | युद्धबिचमा रपछि गाजामा सहायता, पुनर्निर्माण र आधारभूत सेवा सञ्चालन कसरी गरिने भन्ने विषय विवादित छ। The Times of Israel+4The Guardian+4The Soufan Center+4 |
| शान्ति–सम्झौतापछि सुरक्षा व्यवस्था | अन्तर्राष्ट्रिय सुरक्षा रूख, प्रहरी खाकी, निगरानी संयन्त्रहरु— यी कसले नियाल्ने र कसरी गर्ने भन्ने विषय असमाधानात्मक छन्। The Times of Israel+3The Soufan Center+3Wikipedia+3 |
| राजनैतिक इच्छाशक्ति र आन्तरिक दबाब | इजरायली प्रधानमन्त्री नेतन्याहूको सरकारमा अतिवादी दलहरूले प्रस्तावलाई धेरै कडाइका साथ विरोध गर्ने सम्भावना छ। Reuters+2Wikipedia+2 |
वर्तमान अवस्था र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिक्रियाहरू
- वार्तामा सहभागी स्रोतहरूले पहिलो दिन सकारात्मक वातावरण रहेको बताए। The Guardian+2The Guardian+2
- अमेरिकी विशेष प्रतिनिधि स्टिभ विटकोफ, ट्रम्पका दामाद जारेड कुशनर, र कतारी विदेशमन्त्री मोहम्मद बिन अब्दुलरहमन अल थानी लगायत उच्च अधिकारी वार्तामा संलग्न छन्। The Times of Israel+3The Guardian+3The Guardian+3
- नेपाल लगायत विश्वका केही देशहरूले ट्रम्पको शान्ति प्रस्तावमा स्वागत व्यक्त गरेका छन्। The White House+1
- तर इजरायली दाहिने दलहरू र सरकारभित्रको आन्तरिक दबाबले नेतन्याहूलाई प्रस्तावका हरेक बुँदामा पूर्ण समर्थन दिन असमर्थ बनाउने सम्भावना छ। Reuters+1

प्रतिक्रिया