नेपाल सम्वत ११४५ प्रारम्भसँगै म्हः पुजा पनि आजै

आजबाट नेपाल संवत् अनुसार नयाँ बर्षको शुरुवात भएको छ । आजबाट नेपाल संवत् ११४५ को प्रारम्भ भएको छ भने कछला महिनाको स्वागत गरिएको छ ।

आजको दिन नेपाल उपत्यका भित्र र बाहिर जुनसुकै स्थानमा बसोवास गर्ने नेवार समुदायले नेपाल संवत् अनुसार नयाँ वर्षको पहिलो दिन अर्थात् “न्हूदँया भिन्तुना“ नयाँ वर्षको शुभकामना आदान प्रदान आयोजना गरिएको छ ।

विशेषतः नेवार समुदायले मान्ने यो संवत् नेपालको मौलिक संवत् पनि हो । राष्ट्रिय विभूति शंखधर साख्वाःले देशभरका जनतालाई ऋणमुक्त पारेर चलाएको संवत् नै नेपाल संवत् हो ।

यस उपलक्ष्यमा ‘न्हूदँया भिन्तुना’ भन्दै देशैभरी र विदेशमा समेत भिन्तुना ¥याली निकालिन्छ । नेपाल संवत् चन्द्रमासमा आधारित समय चक्र अथवा साल हो ।

विक्रम संवतको कार्तिक शुक्ल पक्षका दिनमा नेपाल संवतको प्रथम दिन पर्दछ । भक्तपुरका राजा राघव देवको पालादेखि चन्द्र शमशेरको पालासम्म सरकारी कार्यलयमा नेपाल संवतको प्रचलन रहेको इतिहास छ ।

१२ वटा औंसीको एकवर्ष मापन गरिएको यस संवतमा एउटा औंसीबाट अर्को औंसीसम्मको मापनलाई एक महिना मानिएको हुन्छ र यस सवंतमा ३५४ दिनको एक वर्ष पर्न जान्छ । नेपाल संवत् अनुसारका महिनालाई क्रमशः कछला, थिंला, पोंहेला, सिल्ला, चिल्ला, च्वला, बँछला, तँछला, देल्ला, गुँला, ञला र कौला भनिन्छ ।

म्हः पुजा

नेपाल संवत्को शुरुवातसँगै जातीय एकता र पुर्ख्रयौली साझा मौलिक संस्कृतिका रूपमा विकास भएको म्हः पूजा पनि आज नै आफ्नो–आफ्नो परम्परागत चलन अनुसार हर्षोल्लासपूर्ण रूपमा मनाइदैछ ।

नेवारी समुदायमा आजको दिन म्हः पूजा धूमधामकासाथ मनाउने चलन रहेको छ । नेवारी भाषामा एक अक्षरले बनेका शब्दहरूको बाहुल्यता पाइन्छ, म्हः को शाब्दिक अर्थ चाहिँ देह या शरीर भन्ने बुझाउँदछ ।